نبرد با خاموشی در گرمای تاریخی

به گزارش همشهری آنلاین، محمد عنایتی نجف‌آبادی؛ پژوهشگر حوزه انرژی در روزنامه همشهری نوشت، گرمای هوا بی‌سابقه است و بنا به داده‌های هواشناسی با مستقر شدن یک گنبد حرارتی در برخی نقاط کشور ازجمله تهران شاهد گرم‌ترین روزهای ۵۰سال اخیر هستیم. البته این وضعیت فقط مربوط به ایران نیست و در سایر کشورها نظیر کشورهای جنوبی حاشیه خلیج‌فارس به‌خصوص عربستان نیز گرمای بی‌سابقه هوا شبکه برق را تحت ‌فشار قرار داده است. در این وضعیت احتمالا پیک مصرف برق ایران در روز جاری(شنبه) به ۸۰هزار مگاوات خواهد رسید و گذر از این وضعیت نیازمند همراهی و مصرف بهینه ازسوی همه مشترکان برق است.
در روزهای گذشته، فیلمی از زحمت کارکنان نیروگاه رامین در فضای مجازی منتشر شد که در گرمای غیرقابل‌تحمل در حال رفع مشکل نیروگاه بودند. این فیلم فقط یک دقیقه از عملیاتی را نشان می‌دهد که روزانه در کل بخش‌های صنعت برق، اعم از نیروگاه و شبکه انتقال، توزیع و مدیریت برق انجام می‌شود تا هم چرخ صنعت بچرخد و هم رفاه مردم تأمین شود.
نکته قابل‌توجه این است که اگر برق کشور که با زحمات هزاران نفر نظیر کارکنان نیروگاه رامین تولید و توزیع می‌شود، مثلا در بازار غرب آسیا فروخته شود، ماهانه ۴.۵میلیارد دلار درآمد کسب خواهد شد که در ایران تصمیم گرفته شده این ارزش‌افزوده با بهایی بسیار کمتر برای حفظ رفاه جامعه و تداوم فعالیت صنایع صرف شود. در شرایط فعلی که گرمای بی‌سابقه بسیاری از کشورها را به چالش کشیده، صنعت برق ایران همچنان پایدار مانده است و برای کمک به حفظ این پایداری باید همه به ‌قدر توان همراهی کنند.
در ۳سال گذشته، تلاش‌های بزرگی برای جبران کسری برق کشور انجام شده است، به‌ گونه‌ای که برآورد می‌شود شاخص عمق ناترازی برق از ۲۵درصد در تابستان۱۴۰۰ به حدود ۱۱درصد در تابستان امسال کاهش پیدا کند. شاخص عمق ناترازی برق بیانگر میزان برقی است که ما نیاز داریم، اما وجود ندارد. بر این اساس حتی با کاهش ملموس این شاخص کشور همچنان به ۱۱درصد برق بیشتر نیاز دارد که تأمین نمی‌شود.
این کاهش ناترازی برق، نتیجه چند اقدام است. در ۳سال گذشته از طریق احداث واحدهای جدید نیروگاهی حدود ۸هزار مگاوات برق توان تولیدی کشور اضافه شده و همزمان با ارتقای واحدهای نیروگاهی موجود ۲هزار مگاوات و از طریق رفع محدودیت تولید در برخی از نیروگاه‌های کشور نیز ۲هزار مگاوات به برق تولیدی کشور افزوده شده است، اما هنوز شاخص عمق ناترازی برق ۱۱درصد است و به همین دلیل، در بزنگاه‌هایی نظیر گرمای بی‌سابقه کنونی نیازمند مدیریت مصرف هستیم تا نه رفاه عمومی آسیب ببیند و نه تولید و تجارت با مشکلی مواجه شود.
تغییر نظام تعرفه‌گذاری برق و کاهش یارانه برق پرمصرف‌ها به‌صورت پلکانی، در کنار تشویق مشترکان خوش‌مصرف به مدیریت مصرف برای رایگان شدن قبوض برق باعث شده است که سهم مصرف برق خانگی در تابستان۱۴۰۲ در مقایسه با تابستان۱۴۰۰ معادل ۲۰درصد کمتر شود. در این دوره، قبض برق حدود ۴۰درصد از مشترکان برق خانگی در کشور حداقل یک ‌بار رایگان شده و همراهی مردم با سیاست‌های صنعت برق کشور قابل‌تقدیر بوده است.
در آن‌ سوی ماجرا، تأمین برق صنایع نیز با وجود جوسازی‌های گاه ‌و بی‌گاه در فضای مجازی و برخی رسانه‌ها، به مدد همین سیاست‌ها پایدارتر بوده است، چراکه با کاهش ۲۰درصدی سهم مصرف برق خانگی عملا دسترسی صنایع به برق بیشتر شده است. ضمن اینکه اعمال خاموشی‌های یک‌روزه به‌جای برنامه‌های قطع ساعتی متناوب برق، به صنایع اجازه می‌دهد با انتقال روز تعطیل هفتگی، اثر خاموشی برق بر تولید را مدیریت کنند.
آمارهای بورس کالا یکی از ابزارهای مستند برای رد شایعه‌هایی است که در مورد بی‌برقی گسترده صنایع منتشر می‌شود. براساس این آمارها، از ۱۵خرداد۱۴۰۳ که اجرای سیاست‌های مدیریت مصرف برق آغاز شده تا پنجشنبه هفته گذشته(۴مرداد) از مجموع میلگرد عرضه‌شده در بورس کالا فقط ۱۰درصد به فروش رسیده و در اتفاقی کم‌سابقه قیمت میلگرد در بازار آزاد از قیمت بورس کالا پایین‌تر آمده است. در مورد تیرآهن اوضاع خراب‌تر است، به ‌گونه‌ای که حدود ۹۷درصد عرضه در بورس کالا بدون مشتری مانده و به‌دلیل رکود بازار، عملا تولیدات صنایع فولاد به فروش نمی‌رسد. اوضاع در مورد سایر صنایع ذوب فلزات که از مصرف‌کنندگان بزرگ برق هستند، به همین صورت است و اگر آنها تولید خود را کاهش داده‌اند، دلیلش رکود سنگین بازار است. برق مسئله صنعت است، اما قطعا مهم‌ترین مسئله نیست.